Współcześnie w polskiej nauce prawa, definiujący pojęcie prawo - najczęściej zaznaczają, że jest to zespół norm postępowania określonych podmiotów (adresatów), norm ustanowionych lub uznawanych przez państwo, których realizacja jest chroniona przymusem państwowym.
Termin prawo jest wieloznaczny np.:
Tworzenie prawa - przez to pojecie rozumie się np. tworzenie porządku prawnego, tworzenie aktów prawnych, tworzenie systemu norm prawnych, proces tworzenia aktów prawnych. Tworzenie prawa następuje w formie stanowienia prawa i poprzez praktykę.
W Polsce za tworzenie prawa odpowiedzialny jest Sejm oraz Sebat, to te organy zgłaszają i uchwalają nowe projekty ustaw.
Parlament w państwach o demokratycznych systemach władzy jest najwyższym organem przedstawicielskim i jednocześnie zasadniczym organem władzy ustawodawczej. Parlament – w myśl monteskiuszowskiej teorii podziału władzy – jest jednym z trzech pionów władzy państwowej i w żaden sposób nie jest ważniejszy od dwóch pozostałych. W systemach parlamentarno-gabinetowych (takich jak panuje m.in. w Polsce) parlament jest najwyższym organem władzy państwowej.
W większości rozwiniętych krajów zachodnich funkcjonują parlamenty dwuizbowe (bikameralizm). Parlamenty jednoizbowe (unikameralizm) występują np w Danii, Finlandii, Grecji, Portugalii czy Szwecji. W dwuizbowym parlamencie występuje izba pierwsza (bardziej popularna nazwa to izba niższa) oraz izba druga (wyższa); np. w Polsce odpowiednio Sejm i Senat Rzeczypospolitej Polskiej, w Wielkiej Brytanii Izba Gmin i Izba Lordów, w Stanach Zjednoczonych to Izba Reprezentantów i Senat.
Parlamentarzyści pełnią swoje funkcje przez określony czas zwany kadencją. W zależności od krajów i izby długość ta może się wahać od dwóch (amerykańska Izba Reprezentantów) do siedmiu lat w przypadku senatu francuskiego.
Parlament spełnia cztery funkcje:
Sejm jest najwyższym organem władzy ustawodawczej w RP. Sejm liczy 460 posłów, którzy są wybierani w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich i tajnych na czteroletnią kadencję.
Obrady Sejmu opierają się na następujących zasadach:
Sejm uchwala ustawy, sprawuje kontrolę nad działalnością rządu i podległych mu organów, powołuje większość pozostałych organów konstytucyjnych. Sejm uczestniczy w procesie tworzenia rządu i może wyrazić wotum nieufności rządowi bądź poszczególnym ministrom. Do uprawnień sejmu należy podejmowanie uchwał o wprowadzeniu stanu wojennego, może on tez upoważnić rząd do wydawania dekretów z mocą ustawy.
Senat składa się ze 100 senatorów wybieranych na okres czterech lat w wyborach powszechnych, bezpośrednich i tajnych. Jeśli zostanie rozwiązany Sejm, kadencja Senatu może ulec skróceniu. Senat RP ma stosunkowo niewielkie kompetencje. Ma prawo występować z inicjatywą ustawodawczą, rozpatruje też ustawy uchwalone przez Sejm. Senat jako organ władzy ustawodawczej rozpatruje uchwalone przez Sejm ustawy w ciągu 30 dni od ich przekazania, chyba że są to ustawy pilne. W tym wypadku termin 30-dniowy ulega skróceniu do 14 dni. Senat może przekazaną przez Sejm ustawę przyjąć, nie wprowadzając do jej tekstu poprawek, może także do tekstu ustawy wprowadzić poprawki albo ją odrzucić. Uchwałę Senatu odrzucającą ustawę albo poprawkę zaproponowaną w uchwale Senatu, uważa się za przyjętą, jeżeli Sejm nie odrzuci jej bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.
Oprócz istotnego udziału we władzy ustawodawczej Senat wyraża zgodę na powołanie i odwołanie m.in. Prezesa Najwyższej Izby Kontroli, Rzecznika Praw Dziecka, Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej
Marszałek Senatu oraz 30 senatorów może także wystąpić z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją, zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi albo zgodności przepisów prawa, wydawanych przez centralne organy państwowe, z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami.
Do Senatu wybiera się 100 senatorów w 100 jednomandatowych okręgach. Każdy komitet wyborczy może zgłosić tylko 1 kandydata w danym okręgu, wyborca też oddaje głos na 1 kandydata. Mandat senatora uzyskuje kandydat, który otrzymał największą liczbę głosów (zasada większości). Okręgi jednomandatowe w wyborach do Senatu zostały wprowadzone w 2011 r. Wcześniej senatorów wybierano według ordynacji większościowej z 40 okręgami wielomandatowymi (od 2 do 4 mandatów).
W Polsce obowiązuje uporządkowany hierarchicznie system aktów prawnych, tzn. każdy z nich zajmuje własne miejsce w zależności od rangi. Ważność aktu prawnego określa organ prawodawczy, który go ustala np. ustawa jest wyższa rangą i ważniejsza niż akt prawny opracowany przez samorząd lokalny. Najwyższym i podstawowym aktem prawnym w Polsce jest Konstytucja, a więc pozostałe akty prawne muszą jej podlegać.
Hierarchiczność systemu aktów prawnych oznacza również fakt, że każdy akt prawny niższego rzędu musi być zgodny z aktem wyższego rzędu. Natomiast akta niższego rzędu zazwyczaj uszczegóławiają problem opisany ogólnie w aktach wyższego rzędu. Akta wyższe rangą mają moc uchylać akta niższego rzędu. Z kolej akta równego rzędu mogą się wzajemnie uchylać.
Tworzeniem prawa zajmują się organy państwowe powołane do tego celu w Polsce taką rolę spełnia Parlament.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej – jest najważniejszym aktem prawnym Rzeczypospolitej Polskiej, uchwalona została 2 kwietnia 1997 roku przez Zgromadzenie Narodowe, zatwierdzona w ogólnonarodowym referendum 25 maja 1997 roku. Konstytucja ogłoszona została w Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483, weszła w życie 17 października 1997r., złożona jest z preambuły i 13 rozdziałów, w tym 243 artykuły.
Same-page cross-link controls:
Page 1 | Page 2 | Page 3 | Page 4 | Page 5